Najbardziej uzależniające substancje na świecie

[Tester 1538]

                                              

Jakie są najbardziej uzależniające narkotyki? To pytanie wydaje się proste, ale odpowiedź zależy od tego, kogo zapytamy. Z punktu widzenia różnych badaczy, uzależniający potencjał substancji może być oceniana w kilku kategoriach.

Pierwsza kategoria to szkody, jakie dana substancja powoduje w organizmie. Druga, to cena środka (kupowanego nielegalnie) – niska może powodować większe nim zainteresowanie. Trzecia to stopień i zasięg aktywowania dopaminy w mózgu. Czwarta – stopień odczuwalnej przyjemności po zażyciu substancji. Piąta – siła i stopień efektów potencjalnego odstawienia substancji, oraz szósta – czas, po jakiego upływie zauważy się uzależnienie.

Istnieją oczywiście inne aspekty, które bierze się pod uwagę w ocenie potencjału uzależniającego danej substancji, ale istnieją i naukowcy, którzy twierdzą, że żaden lek nie może uzależnić każdego człowieka. Ze względu na zróżnicowane punkty widzenia naukowców, tworząc listę najbardziej uzależniających substancji, należało o ich potencjał zapytać wielu ekspertów o odmiennych punktach widzenia. W 2007 roku David Nutt, psychiatra uniwersytetu w Cambridge, postanowił zebrać opinie w jednym zestawieniu, biorąc pod uwagę wszystkie zgłoszone informacje i stanowiska i oceniając je w skali punktowej. Co z tego wyszło?

HEROINA

Pierwsze miejsce w rankingu najbardziej uzależniających substancji zajęła heroina. Jak działa? Zwiększa poziom dopaminy – tzw. hormonu szczęścia – w mózgu, aktywując układ nagrody. To zbiór struktur mózgowych związanych z odczuwaniem przyjemności. Badania na zwierzętach doświadczalnych wykazują, że ilość dopaminy wzrasta w krótkim czasie nawet o 200 procent. Ten efekt powoduje uzależnienie psychiczne po zażyciu zaledwie jednej dawki heroiny.

Ponadto zażywanie heroiny jest niebezpieczne także dlatego, że dawka, która może spowodować śmierć jest tylko pięć razy większa niż dawka wymagana dla osiągnięcia stanu upojenia narkotykiem. Przy dłuższym zażywaniu narkotyku mogą pojawić się opóźnienia w jego działaniu – a to zachęca do zwiększenia dawki.

Heroina była kiedyś sprzedawana legalnie.

KOKAINA

Kokaina charakteryzuje się silnym działaniem pobudzającym – wprowadza układ nerwowy w stan nadaktywności przy użyciu dopaminy, której wydziela się coraz więcej. Układ nagrody korzysta z przekazywanych przez neurony informacji o przyjemności, nie potrafiąc jednocześnie zablokować tego sygnału. To niepoprawne działanie układu nagrody powoduje nadaktywność neuronów i szybki wzrost poziomu dopaminy – potrafi on wzrosnąć nawet trzykrotnie. Dzięki pobudzeniu mózgu człowiek przestaje odczuwać zmęczenie, ból (dlatego kokaina stosowana była w medycynie jako środek znieczulający) i inne dolegliwości. Szacuje się też, że między 14 – 20 milionów ludzi na świecie korzysta z kokainy, a w 2009 roku rynek tego narkotyku był wart około 75 miliardów dolarów.

Kokaina w postaci „cracku” (forma krystaliczna) została uznana przez ekspertów za trzeci najbardziej szkodliwy narkotyk na świecie, a kokaina w proszku – powodująca łagodniejsze skutki odurzenia – za piąty. Około 21 procent ludzi, którzy próbują kokainy, staje się uzależnionymi. Kokaina jest podobna pod tym względem do innych uzależniających używek, jak metamfetamina – która jest coraz większym problemem, ponieważ staje się coraz powszechniej dostępna – i amfetamina.

NIKOTYNA

Nikotyna jest głównym składnikiem uzależniającym w tytoniu. Podczas palenia papierosa nikotyna jest szybko wchłaniana przez płuca i dostarczana do mózgu. Według ekspertów jest to trzecia najbardziej uzależniająca substancja na świecie. Ponad dwie trzecie Amerykanów, którzy kiedykolwiek zaczęli palić regularnie, uzależniło się od nikotyny. W 2002 roku Światowa Organizacja Zdrowia oszacowała liczbę palaczy na świecie na pond 1 miliard. Szacuje się również, że palenie tytoniu zabijać będzie ponad osiem milionów ludzi rocznie już w 2030 roku.

Gdy badano zachowania szczurów, te po podawaniu im nikotyny błyskawicznie nauczyły się naciskać umieszczony w klatce przycisk, który natychmiast podawał im nikotynę bezpośrednio do krwiobiegu – to powodowało szybki wzrost dopaminy działającej w układzie nagrody o 25 do 40 procent.

Rak płuc jest najczęściej diagnozowanym typem nowotworu w Polsce.

BARBITURIANY

Barbiturany są grupą leków, które początkowo były stosowane w leczeniu stanów lękowych oraz jako środki nasenne. Wpływają na przekazywanie sygnałów w mózgu, czego skutkiem jest czasowe „wyłączenie” różnych jego obszarów. W niskich dawkach barbiturany powodują euforię, ale w większych mogą być śmiertelne, ponieważ poważnie spowalniają, a nawet hamują oddychanie. Dawniej uzależnienia od barbituranów były powszechne, gdyż leki te chętnie przepisywano pacjentom. Jednak po nadejściu ery nowej generacji leków przeciwlękowych i usypiających liczba uzależnionych znacznie spadła. Podkreśla to zresztą rolę, jaką w kontekście uzależnienia odgrywa dostępność substancji. Jeśli uzależniającym narkotykiem nie jest lek powszechnie dostępny, może zrobić niewiele szkód. Mimo tego, biorąc pod uwagę tempo uzależniania się, oceniono barbiturany jako czwartą najbardziej uzależniającą substancję świata.

ALKOHOL

Alkohol działa na mózg na wiele różnych sposobów, ale to efekt podwyższenia podniesienia poziomu dopaminy w mózgu o 40 do 360 procent sprawił, że substancja ta wskoczyła na wysokie miejsce w rankingu. Co więcej – im dłużej spożywany jest alkohol, tym szybciej i bardziej poziom dopaminy wzrasta.

Około 22 procent ludzi, którzy kiedykolwiek wzięli alkohol do ust rozwinie uzależnienie od tej substancji. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że 2 miliardy ludzi spożywało alkohol regularnie od 2002 roku (liczba wzrasta), a ponad 3 miliony osób zmarło w 2012 roku w wyniku uszkodzeń ciała spowodowanych piciem alkoholu (to zarówno skutki wypadków, jak i patologicznych zmian w organizmie).

Lista nie wydaje się szczególnie zaskakująca, choć w ciągu kilku lat pozycje poszczególnych substancji dynamicznie się zmieniały. Jako ciekawostkę można dodać, że mimo wieloletnich badań, wśród wszystkich narkotyków wymienianych w rankingu, nigdy nie pojawiła się marihuana.

 

Eric Bowman jest wykładowcą psychologii i neurologii na Uniwersytecie w St Andrews (Szkocja). Główny obszar jego zainteresowań, to neurologiczne konsekwencje uzależnień. Artykuł został oryginalnie opublikowany w serwisie The Conversation.

Edytowane 6 Marca 2019 przez Tester

[Golota 9]

marihuana zagraża koncernom farmaceutycznym i spożywczym dlatego jest nielegalna 

[Andi 428]

@Golota to wiedzą wszyscy ludzie związani z branżą konopną ale trzeba uświadamiać ludzi którzy nie wiedzą 

[Podróżnik 15]

alkohol silnie uzależnia a jest na legalu, hipokryzja polityków 

[Szym 867]

mnie nie uzależniła marihuana ale papierosy, wkręciłem się w palenie tytoniu 

[Patrick 22]

a zobaczcie ilu "porządnych" ludzi jest uzależnionych od zwykłej małej czarnej czyli kawy a dokładniej kofeiny, to też substancja która uzależnia i ludzie nawet nie zdają sobie sprawy że są uzależnieni i część nie funkcjonuje jak sobie nie palnie kawy z rana 

Edytowane 22 Lipca 2019 przez Patrick

[Kielnia 13]

@Patrick dobry przykład nawet nie pomyślał bym, sam lubię kawę he he 

[Patrick 22]

a cukier to co? to samo, też substancja która uzależnia, ilu ludzi bez słodkiego nie może wytrzymać 

[Wiesiu 81]

@Patrick dobre przykłady dajesz, takie substancje które są ogólnie dostępne i często nie świadomie jesteśmy od nich uzależnieni

[Patrick 22]

@Wiesiu nie są aż tak widoczne bo nie odurzają, działają po cichu, trzeba być świadomym co zażywamy, wolał bym palić codziennie zioło niż jeść dużo cukru czy kofeiny